Wednesday, July 15, 2009

Hringnun July 2009 - Election Commission Of India A Lal Ber Ber

Political party te ngam loh Election commission of india
– V. Lalengmawia
Election Commission of India (ECI) hi Constitutional body a ni a. Inthlan leh a kaih hnawih thilah chuan an thu vet vet hle. Mizoram Assembly inthlanna nikum 2008 a neihah pawh DC pahnih kha thil hote avangin ECI chuan a suspend a nih kha. Chuvangin inthlan dawn lai leh inthlan vuak veta official-te transfer chungchangah pawh an thu hi a lal hle tih hriat a tha awm e.
Kumin Lok Sabha inthlan khan, ECI hian lal a hrawt em ni aw tiin political party hruaitu tam tak chuan an sawi a. Hmun tam takah ECI thupekte chu mipuite leh candidate-te tan harsatna thlentu a ni tam hle tih a hriat awm e. Chuvangin, India ram hmun hrang hrangah ECI chuan a thupekte zawm a nih leh nih loh ngun taka monitor-in, action lak ngai chu a la nghal deuh zel a. Thil thenkhatah erawh chuan, ECI lamin a thiam lo a ni e tia inphah hnuaite pawh awm bawk thin mah se, a tlangpui thuin, ECI hian dan a duh khirh telh telh niin a lang.
Andhra Pradesh-a Konaseema Area a kal dawn chuan mi tam takin an tih thin. A chhan chu, helai hmun vel hi a ngaw reuh ruih mai bakah, a reh tlawk tlawk hle a. Naxalite helte pawh an inlar fo thin. Chu mai bakah, zan thla eng reh ruai hnuaia han kal hian mi lim (statues) tam tak, Indira Gandhi, Rajiv Gandhi, NT Rama Rao, Jagjivan Ram, Mahatma Gandhi leh BR Ambedkar limte chu pakhat mai ni lo, pahnih pathum lai a khat mawi tawkin a awm chho hlawm a. Zan thim tak hnuaia han vah vel pawh a hlauhawm rum rum thin an ti.
Konaseema kalkawnga mi lim tam tak chu, kumin Lok Sabha inthlan khan ECI chuan ngai mawhin, heng mi limte hian voter-te rilru a kai hruai thei a ni tiin, Mahatma Gandhi lim leh Ambedkar lim tih loh chu puana phui taka khuh turin District Magistrate a hriattir a. Chuvangin, helai bial District Magistrate chuan a rang a rangin heng milim ho hi a khuh ta vek a. Mipui hmuh theih lohin vote thlak zawh hma chu an khuh phui ta vek mai a ni.
West Bengal-ah pawh, sawrkar building leh sawrkar office-ah reng reng Subhash Chandra Bose leh Rabind-ranath Tagore thlalak reng chu chu la thla vek turin thupek a chhuah a. Amah-erawhchu, thiam takin, West Bengal Chief Minister Buddhadeb Bhattacharjee chuan ECI thlenin, heng mite hi freedom fighter an nih avang leh, politics lama mi hruai kawi thei an ni lo ve tiin, ECI thupek chu a suttir thei hram a ni.
Prime Minister, Man-mohan Singh pawh ECI chuan a hmaih duh bik lo, London-a G-20 Summit-a a thusawi tur chu Ministry of External Affairs chuan an website-ah Prime Minister thusawi leh a thlalak chu website atanga tibo nghal turin thu a pe a. Nasa takin Ministery of External Affairs chuan hnialin, hetiang website-a Prime Minister thlalakin voter-te a hruai kawi theih loh zia na taka an ziah hnuah ECI chuan a thu a zuk leh ta bawk. March 23, 2009-a All India Democratic Students Organisation-ten Bhagat Singh hriat reng nan, a thih champhaah exhibition Baroda-a an neih pawh ECI chuan politics rawng kai a ni tiin a khartir bawk.
Election a ni ta a, India rama hruaitu ni thin politician tam tak chu ECI hnuaiah an kun ta der mai. ECI chuan nasa taka thupek chhuahin, amah leh amah chu ‘mini-government’-ah a insiam hi a ni ringawt mai a. ECI chu state sawrkar inrelbawl naah nasa taka inrawlh chho vin, Bihar DGP DN Gautam leh a Deputy, Neelmani-ten Holi laia Bihar Chief Minister, Nitish Kumar an va hmuh avangin ECI-ah thubuai siamsak an ni bawk.
Assam Chief Minister, Tarun Gogoi pawhin ECI chu na taka khakin, Assam DGP-in an state chhunga law and order chungchang briefing a neih thin chu ECI-in titawp tura a tih chu a sawisel a. Assam hi ULFA helten an tihbuai reng a nih avangin fimkhur a ngaih thu te, Model Code of Conduct hman a nih lai pawhin Assam Chief Minister ka nihna a bo lo a, chuvangin nitina law and order chungchang ka lo ngaihven leh ka officer te kal tlanga ka tih chu a thiang a ni tiin na takin ECI chu a khak bawk.
Andhra Pradesh DGP pawhin, police 35,000 lai mai sawrkarin a lak thar avanga an Chief Minister a fakna avangin ECI chuan an khak a. Hei mai bakah, ECI phalna tel lo in Singapore-ah inthlan laiin a zin bo bawk a. Heng avang hian, Andhra Pradesh DGP Shyam Sundar Yadav chu ECI chuan a thlak nghal bawk.
Election hun lai hian thu ho te te, thu tak anga lak hluai chang thil lian leh issue lian hlea ngaih ho te a lak si te a tam em em a. Political party-te hekna mai bakah, official leh police lamte hekna pawh ECI-ah a lut nasa malh malh hle. ECI-in sawn tura a tih, sawn tak vang vang pawh a tam hle. Candidate tam takte pawhin ECI-a complaint thehlut nghal thei turin mi thenkhat chhawrin, heng an mi chhawrte hian party dang leh official-te hekna tur mawlh an zawng a, complaint siam kha an hna ber a ni.
Heng avang hian, ECI pawh a che hlei hluak deuh pawh a ni thei e. Keralaa polling station thenkhatah chuan ceiling fan lak thlak vek tur tiin thupek a chhuah a. A chhan chu, Kerala-a party pakhat chu an party symbol ceiling fan a nih vang a ni. Nasa takin party lamin sawiselin, Congress pawh an party symbol kut phah a ni a, mi zawng zawngin kut phah kan nei a, inthlan lai hian kan kut phah te hi kan tan vek dawn em ni tiin party hrang hrangten intiam rualin thu an theh lut a, ECI pawh a tlawm zawkah a tang ta nghe nghe.
Sachin Hader, Canning khua, West Bengal-a mi chuan a nu dam lo Kolkatta-a hruai nan, AC Car, Tata Safari a lei thar hlim hlawl a. Amaherawhchu ,April ni 23 khan District Magistrate chuan a motor chu inthlana hman tur chuan a mansak (requisition) ta mai a. Sachin Halder chu High Court-ah zual kovin, High Court chuan Representation of People Act, 1951-in public leh commercial vehicle atana hman chi motor chauh man tur a tih avangin Sachin Halder motor hi chhuah nghal turin a rem a. Mahse inthlan zawh hma chuan chhuah a ni ta lo a ni.
Political party tam tak chuan ECI-in Model Code of Conduct a siam chu a lutuk mah mah niin an sawi a. Tun hmaa election hun lai kha hun hlimawm, hun nuam leh festival ang deuh a kan neih chu ECI vangin a reh tial tial a ni an ti. Chuvangin, India rama inthlan hlutna hi a bo vek a ni an ti bawk. Model Code of Conduct chuan party symbol, posters, banner leh thil dangte vantlang hmuna tar a khap leh, private property-a tar a khap avangin, mi mawl tam tak chuan tute nge an candidate tih pawh an hre tawh lo va, hei hian buaina min siam tam hle an ti.
Congress hruaitu Veerappa Moily chuan, "ECI hian dan tul lo tam tak a zam hnem mah mah niin a sawi a, hetiang a nih chuan mipuiten tute nge an party candidate an hre thei lo va, ECI hian thil tha tak a ti emaw a intih laiin, he thil hi a tha famkim lo," tiin a sawisel bawk. Anand Gadgil, Congress hruaitu pakhat pawhin, "ECI hian banner leh poster tam tak hi election laiin tar phal se; mahse, intiam kamnain election zawhah pawt thla leh vek tura thu tiam tirna neihtir se a sawt hle ang," a ti bawk. "A zawng zawnga phal loh a ni ta hian mimal in duhzawng a sawi theihna chanvo 'freedom of speech' a bawhchhia a ni," a ti bawk. Madhav Bhandari, BJP hruaitu pawhin, "ECI avangin mipui lamah duh anga campaign te, poster leh banner tar tir te kumin election-ah kha chuan a awm lo hle a, hei hian candidate te 'rights' a chhuhsak a. Tin, vantlang inkhawm, khawpui hmun pawimawhah traffic jam chhuan lamin khap a ni bawk a. Mahse, inneih avanga kawngzawhte pawhin traffic chu a ti jam tho si a," tiin a sawisel bawk.
Uttar Pradesh-a Moradabad-a ding, India cricket captain hlui, Congress candidate a ding, Mohammad Azharuddin pawh a motor leh a party office-ah ECI-in party symbol leh party flag-te tar a khap sak a. A thin a rim hle bawk. Rajasthan-a BJP hruaitu pakhat pawhin, candidate-ten bangah an campaign au hla ziah phalsak an ni lo a; mahse, doctor lem tam tak chuan anmahni infakna thil an ziak kur ngei nguai tho a, heng hi khap a ni leh si lo a tiin ECI a dem thu a sawi. Independent candidate-te phei chu mi lar tak an nih loh phei chuan an tuar bik hle a ni a ti a. Mipuiin anmahni an lo hre vek si lo a; chuvangin, thu delh kilh awma poster leh banner duh tawka tar mai a that thu a sawi bawk. Mangalore-ah pawh CPM Politburo member, Sitaram Yechuri motor chu ECI official-ten an lo check-sak a, a motor-a party flag intar pawh an pawh thlaksak bawk. Congress minister Jyotiraditya Scindia pawh Lalitpur-a a campaign tumin, a helicopter chuanna, sawrkar helipad-ah a tum avangin ECI-ah thubuai a nei bawk. Tin, Andhra Pradesh Agriculture Minister, N. Raghuveera Reddy pawhin Anantapur District Court kawt tuala ukil-te a hmuh avangin ECI-ah thubuai siamsak a ni bawk.
Heti lai hian India ramah pawh khawvel environment chungchang lama ngaih-tuahna hmang politician a nei chho ve zel a. Congress candidate, Sashi Tharoor chuan a dinna Trivandrum bialah, inthlan laia ama poster leh banner tar zawng zawngte chu khawpui a titawpin environment a tibawlhhlawh a tih avangin, poster a lo tar tawh zawng zawng chu a campaigner-te nen an pawt thla vek thung. ECI hi kum dang zawng aiin political party chungchangah a inrawlh a. Hei hian party tam tak, a bik takin phai lamah phei chuan model code of conduct bawhchhiatna a tam thin avangin hei hi ECI chuan tul a ti hle niin a lang.

1 comment:

  1. Voter ID card or EPIC (Electors Photo Identity Card) is an identity card which is issued to all individuals who are eligible to vote by the Election Commission of India.

    ReplyDelete