Hringnun July 2009 - Kan Lungleng ta Ngei E

By: Hmangaihhlima

Good bye, Kaka

Lenrual duhte nen hlim te a,
Zaitin kan vawr laite;
Ka ngai thin e thiante kha,
Kan lenna a dang zo ta si a;
Ka hming an hriat chhuah changin,
Kan nun dan thin an dawnkir ve a nga;
An lung a leng ve ngei ang.
Ni e, Lalhma, "An lungleng ve ngei ang’’, tia hlamawi tak hmanga i lo hril lawk diam tawh, i thenrualte leh nangmah ngainatu Mizo mipuite hi kan lungleng a ni satliah lo, nangmah ngaiin kan lungchhia a, kan tap nih tak hi.
Hun a liam, darkarin ni a liampui a, niin chawlhkar, chawlhkarin thla, chutiang zelin thlain kum a herliampuia, hun leh nite chuan dan rual lohin min her liampui zel zawng a nih hi. Nunna hlu tak tak, hun hlu tak takte leh kan mi ngaihte duh loh chunga kan thenna khawvela cheng, rual duh kal tate ngaia khawhar thin hring fate kan ni miau si a, vui tur leh khuaruat tidanglam thei lah kan awm si lo. Nunna hlu tak tak an borala, kan ngaih >m >m ten min ngai ve hauh lo ang maiin min liamsana, thawm reng reng chhuah zui lovin min rehsan vawng vawng thin. He thenna khawvelah hian rual duh ngaiin mittui nen sulhnu kan chhui a tul si thin zawng a nih hi. Kan mi ngaih leh thlakhlelh takte hun lo tak taka boral tam tak, tahpui hawm hawm tur an awm. Chung zingah chuan Lalhmaa, R. Lalhmangaiha (Kaka), ‘Prince of Leikapui zai’ ti hiala kan hriat thin pawh hi chhiar tel loh theih a ni lova, a ngaia kan lunglen mittui far zozaite hi thup theih lah a ni lo. Ani, nunhlui chhuikirin nikum tun ang hun, Lalhmaa’n hring a chan lai hunah leh, dan rual lohva min liamsan tak hunah kha i han chhuikir leh ngat teh ang. Kaka-a nghilh loh nan kan tih mai a lo ngai ta si.
Tu nge Lalhmaa?
Lalhmaa, Prince of Leikapui Zai tia kan hriat lar tak, R. Lalhmangaiha hi, Pu R. Laldinthara leh Pi Zoramthangite fa panga zinga a pathumna niin, Ramtukthla, tahrik ni. 19, 1988 khan Presbetyrian Hospital, Durtlangah a lo piang a. Naupang duhawm leh harh vang thei tak a ni. A naupan lai hian a dang a awk thei ve hle thin a. Thil a sawi dawn te hian Ka.....ka.....ka.. a ti hmasa nawk nawk thin. A d^ngawk avang chuan a thiante leh chhungten ‘Kaka’ tiin an ko fiam thina, chu chu koh duat nan tak hman zui a lo ni ta a ni. Mithenkhatte chuan, Brazilian Ball pet thiam leh hmeltha zet mai, Kaka a an vanga phuah emaw an ti thin a, a ni lo deuh. Kaka Mizoten kan hriat hma daih tawhin he hming hi a lo pu diam tawh a ni.
Zailama a kal tan dan
Lalhmaa hi a naupan tet lai atang tawhin zai hi a tuiin a uar ve hle thin a. Bualinah phei chuan a zai te r^wng r^wng fo mai a ni awm e. Zai lamah chuan tui chho zelin; an veng, Leitan kohhranah pawh zaia rawngbawlna a nei chho malh malh a. K..P zaia intihsiaknaah pawh lawmman a lo dawng nual tawh nghe nghe a ni. Leitan kohhrana a lawipuite leh zaia a tuipuite nen chuan phur takin Group an din a, chu chu Demand Chanel lamah pawh hmeh chhuah hlawh ngun tak ‘Gospel Echo’ hi a ni. An phur tlang bawka, an rin ai mahin rei lo teah mite hriat an hlawh ta nghe nghe a ni.
Gospel Echo hi a group ang chuan lar viau mah se, a mi mal tak chuan Lalhmaa hi tu’n an hre tam lo. Kum 2007 khan Zonet Cable TV chuan zaithiam thlanna ‘Mizo Idol’ Contest an buatsaiha, tah chuan Lalhmaa hi rawn tel vein, he Idol thlanna hian zorimawi khawvelah Lalhmaa a chu mite hriatah pho chhuahin a lo awm ta a ni. Kha Idol thlannaah khan Mizo rilru mil, Mizote lunglenna chawkthova, Mizo hla thlulkhung tha tak takte chu rawn phawrh chhuakin, mipui min han hlui ta a. Mizo hlathluk ngei mai chuan Mizote chu inring hman hlek lovin min han nuaiin, min han chim vel a. Kan ngainat thin hla ngei mai chuan min han tuam vel ta a, Mizo te chu ka luang liam lo thei ta lo a nih kha. Hla a thlang thiam, mite duh zawng leh lunglen chawk tho thei hla thlan lah a thiam. Kha ta chin kha chu Top 8 mai mah ni se, Mizote hi chuan kan ngainaa, reh leh thei tawh mai mai lo turin kan thing lungah a hming a ziak ta a. Kan ngainaa, a zai ngaihthlak kan leh kan chak tlang vek a nih tak hi.
Mihlim thei a ni
Zaithiam tak ni bawk mah se, a zai ngau ngau piah lamah hian mite lawm/ngatnat hlawh bik nachhan a neia, chu chu a hlimhmel, nuam ti tak hmel a pu thei reng mai hi a ni. TV-a zai entute leh, Live-a a zai hmute pawh a hip thin riau nachhan chu, a nui hmel leh hlim hmel hi a ni. Fiamthu a duh a, mi pawh a fiam na thei viau. Amah pawhin fiam a dawl. hiante zingah pawh mi chawkhlimtu ber a ni fo va, an nuihpui dar dar fova, a ti ti kam liam an chang thin. A kum ngaihtuahin a puitling riauva, rual pawh a pawl thiam hle. Mi biak lumlam a peih >m >ma, thian siam pawh a har lo thei hle. Mi nuntlang tak a ni a, a rilrua awm tawh chu zep leh i awm lovin, huatna leh elrelna tel chuang miah lova sawi chhuak pawp zel mai mi a ni. Zaithiam tiin ka lo hre ngai lova, a zai pawh ka ngaithla ngun teh chiam ngai lo. Amaherawhchu, a hlim hmel erawh kha chu hmuhnawm ka ti a, ka ngaina a, thiana siama, kawm ka chak khawp mai.
Chanchinbu thilah, Mizorama Khawpui lian leh pawimawh tham deuh chu nikhatah kan Phone chhuak vek thin a ni hawt a. Chanchinbu thil sawi tur kan ni nain, khawi khuaah mah kan sawi tum kan sawi hmasa thei lo. Zawlaidi/Zawlbuk hming kan lam zawh rual rualin, Lalhmaa thi an ui zia leh, a chanchin ziak ve tura min ngenna kan dawng zawm zat vek mai a. An ui zia an sawi nasa hlawm hle mai a, an ui tak zet zet niin ka hria. Tiang khawp hian Lalhmaa hian hun rei lo te chhungin mite ngainat leh hriat a lo hlawh hman a ni tih ka hre ve chauh ta nghe nghe a, mak ka ti zawk hial. Mahse, a lo mak love, "An lunglengh ve ngei ang’’ su hlah hlah chunga a sakte leh, a hlim hmelte khan Mizote hi min lo hipa, min lo hneh em a lo ni.
Kum 2005, Mimkut Thla, Tahrik ni 27 khan, rei tak a lo hel tawh, Lalnunmawii (Temami) nen an innei a. Hlim taka hun hmang chhovin, fapa pakhat, Zakaria Malsawmdawngkima (kum 2 leh thla hnih mi) chu hlim takin an nei a, Hei lo hi chu an nei hman ta lo.
Sârah Lalhmaa
Vawkhniahzawn thla, tahrik ni 21, 2008 tuk chu tuk dang ang thovin mawi takin ni a chhuak leh uarh a. Mitin mai chu pangngai takin an tei leh suau suau va. Mahni hna tul leh pawipang dang dangahte chhuakin an kal thelh leh sung sung a. Tlailam a lo nia, ni pawh kawlah her liam chak tawh hmel takin a tlangher bawih tawh a. Dar 3:30 a’n rik meuh chuan; thu thin thawng tak, rin lawk loh lutuk," Lalhmaa Bike-in a accident, a thi....a thi leh lo," tih ri chuan Aizawl khawpui chu a luah khat ta. Mipui an chiaia, awihawm loh ti an awm a, lo tap hawm hawm tawk an awm bawk. Mi tin mai chuan mak an ti a. An thu hriat chuan a barakhaih tak zet a ni.
Tlailam Dar thum pelh hnu hret chuan, leng chhuak turin Lalhmaa chu a Karizma Bike, sen nalh tak mai nen Bawngkawn lam chu a pan thla zar zar a. A bulah awm ila chuan a zai rat rat ri pawh hriat tur a awm ngei ta ve ang. Lungmuang taka a tlan par par lai chuan, 407 rawn tlan chho mek nen chuan inring hmanhlek lovin an intai a. A bike chu thunun hman tawh hek lo le; nasa taka thlawkin, motor hnung lam bang chu na mangkhen, sam kai thawtin a han tuah ta a. A tla thla lam chuan lung bang tauh lehin, kawrah eng mah hre lovin a tla lut leh ta a ni.
Mita hmutute chuan a thi nghalah ngaiin, khawih tinah pawh an ruat lova, mangang leh beidawng, mittui far zawih zawihin an thlir thup ringawt mai a ni. Nakin deuhvah chuan, a ke a rawn chet zauh va, beiseina sang tak nen damdawi in lamah chuan an phur chho ta a. Doctor-te pawh chuan an theihna zawng zawng sengin an lo bawih sawm zung zung a. A chanchin ngaih venin mi hrang hrangte chu Damdawi in kawtah chuan an zi mum mum mai. Zan 6:30 velah chuan a dam chhuah leh beiseia zi mum mum mipui te, a nu leh pa leh a nupui, a fapa leh a thenrualte remtihna pawh la hmasa miah lovin, a ma thuin a chawl ta a ni. Lalhmaa chu auh kir leh rual lohin mual a liam ta.
A lungphun hmasa
Thitin thla, tahrik ni 5, 2008 zan chuan Vanapa Hall chhung leh tual velah chuan mipui an zi nuaih nuaih a. Chung zinga a tam zawk chu, hlimhlawp thlahlel thei thin tak thalaite an ni a. Zan dang ang chu nise ring takin an khêk leh ruai ruai anga, an lam leh suau suau ang. Mahse, chung thalai tam takte chu hlimhlawp bawl tur mai maia kal khawm an ni lova, zaithiam zai ngaithla chaka kal leh, sumsengte an ni satliah ngawt lo. Hlim duh leh huau huau lawm rual lek lek te, a upa ber atanga naupang ber thlengin, Leikapui zai fapa boral ta, Lalhmaa sun tur leh, a lungphun hmasa hmang tura kal khawmte an ni a. An ngaituahna a thuhmuna, Lalhmaa ngai lungleng taka mittui leh sum sen huam tak takte vek an ni. Hlim an duh, hot taka lam pawh an thlahlel lo a ni lo; mahse, an ngai nat >m >m Kaka awm ta lo chuan hlimna aiin khawharna, lawmna aiin lungngaia tah vawng vawngna a thlen a. A hun hma hma, tu mah pawh rawn hmasa lo leh, inbuatsaihna hun pawh pe hmasa lova chawlhna ram pan ta ngawt, a la hun lo >m >m chunga hmanhmawh thawt thawt bik chu hrethiam lovin, ngui rZaia hun hmang te r>ng r>ng chuan, Kaka thlah nan vek hla an sa a. Mizoten kan lawm >m >m thin, zaithiam leh fiamthu thiamte meuh pawn min chawkhlim zo lovin, min ti nui thei tawh lova, a thiante mittui tla zawih zawiha zaite ngat phei chuan pachang a ti no a, tu ma dan rual lohin biangah mittui a luang lo thei lo. Mittui hmanga koh kir theih chu ni ngat se, lungloh tui dâwn hman hauh lovin kan siam anga, hawilopar thliah chu sawi loh, a rim pawh hre hman lo tawpin kan chelh bet anga, a nupui leh a fapa hmangaih >m >m mittui tel hauh lo pawhin a thenrual, thian tha te leh Mizo mipuite hian kan ko kir thei chiang thlawt mai. Mahse, khuanu remruat hi zawng mihringte hriat phak leh tih danglam theih rual loh a ni si alawm le...!
Lalhmaa Tel Lovin
Mizo hi zai ngaina tak hnam kan ni a, zaithiam kan ngaisangin kan lawm thei ngiang mai. Zaithiamte nunkawngah an tih ngei ngei thin, rahbi thar an chuan kaia, hnuhma an hnut chhiaha, mite hriat an hlawhna ber pakhat chu, Cassate siam hi a ni awm e. Chu rahbi thar chuangkaia, Zorimawi khawvel tikalhkima, zai ngainatute chawlhna daihlim siama, Zo rimawi khawvel kungpui tibuk lehzual tur chuan Lalhma pawh hian phur takin Cassate hi a buaipui char char a. Hla eng emaw zat record tawhin a peihfel thaw khat thawthang tawh hial nghe nghe a ni. Hla pahnih khat chauh record a bak tawh a, hlawhtlinna chang mai tawh tura beiseina leh nghakhlel taka thlir lai chuan, a Cassate pawh a zawh fel hma hma chuan a boralsan ta.
Hunrei tak a lo buaipui tawh a, tha leh zung eng emaw zat a lo sen tawhna chu amah awm tawh lo mah se, chu ti mai a tham ral tur atan chuan tu man an phal lo va, a thiante leh chhungte phei chuan an phal lo leh zual ngei ang. A damlai zai ngaithlaa, a sulhnu hnutchhiah an chhui leh chu a chhungte leh thiante tan phei chuan thil nuam leh phurawm tak a nih a rinawm lova, hlimna aiin nguina, lawmna aiin tahna, nuih aiin lunglennaah a chang tawh zawk ngei mai.
Mahse, a aw mawi tak lo hnutchhiah tawh sa chu chu ti maia thamrala, phum bo chu Mizote hian kan phal lova, a hmel hmuh tur awm tawh lo mah se, a aw tal chu hriat kan chaka, kan la thlahlel tlat a ni. Chu chu hre ranin, a chhungte leh thiante chuan harsa leh hreawm ti tak chungin a cassate chu an siam chhun zawm ta a. An lo peih fel ta a. Amah Lalhmaa tel lovin, A cassate hmasa ber leh hnuhnung ber chu, ni 7 Augst, 2008 chawhnu Dar 1:00 khan mi tin lei theih turin tlangzarh a lo ni ta a. Cassate release dangdai, lungchhiatthlak leh hlimawm loh tak, mi tin roh >m >m tur hun chu hman a lo ni ta a. Mipuite mittui a kai chhuak nasa leh pek hle.
Ana a thar leh thin
Kaka, hlim taka i nui rite, nuam tih hmel taka i zai hmel te, thiam taka i zai ri; nangmah atanga chhuak, nangma aw ngei ngaihthlak hi kan la kham lova, kan la thlahlel asin. I hlimthla leh cassate mai min hnutchhiah hi kan kham khawp lova, duh khawp kan ngah hek lo, nangmah ngei kha kan la mamawh che asin. Engah nge chu chu hre lo leh ngaihtuah chiang hauh lova min kalsan mai ni. I lo va nungrawng ngai ve le....! I hmakhau chauh i ngai a, kan chan tur hi min dawnpui ve duh si lo chu a ni a, Lalhma, kan ngaidam thei ngai dawn lo che a nia aw! chu chu i lenna hmun atang khan lo hre mawlh ang che. Chu chu i la hre tha duh lo cheu a nih paw’n maw.. min hnutchhiah tak i hlimthla leh Zai mawi tak tak awmna hi kan ngaihthlaka, kan en chang apiangin nangmah ngaia lungleng hian kan mittui i ko chhuak fo anga, min vel fo dawn a ni tih hi lo hria la. I zai mawi tak kan ngaithla ngam lova, i hlim thla te kan en ngam lova, kan lo sawisa ta nih pawhin min dem bik lovang che.... Eng aiah nge tu phalna mah la lova i kal thawt thawt tehreng ni.
Hei pawh hi ilo hre dawn nia Kaka, hun lo taka i kal thawt thawt avang hian huat che kan duh a, ngai miah lo chea theihnghilh vang vang che pawh kan duh, tum pawh kan tum hlawm. Mahse, kan duh anga awma, ka duh tihlawhtling thei Mizote zingah hian sawm rual pawh kan awm ngut ang emaw chu? Kan awm a nih ngat chuan, min rawn hrilh mawlh dawn nia... Kaka mangtha tia thlah i ngai ta hi kan hrethiam lo, kan la tiam hek lo. Kan duh loh leh chak loh ber mai hi kan tih a ngai ta si. Kaka mangtha aw... mangtha tak tak tawh le.......
Khai... Ka Mizo thuril thiamna hi nangmah thlah nan em chuan ka la duh khawp zo lo cheu mai ka ti... Zaithiam ka tih >m >m Jim Reeve (Nang chuan i awmna hmunah khan i hmu tawh bik mai thei) meuh pawh khan
‘Kaka good night, kaka good night.
Good nigth Kaka, good nigth Kaka
I’ll see you in my dream..
ti hiala thlah ve che a nuam vein ka ring e. Ni e, Kaka hring chan pialleiah, i sakhmel tawn ni awm dawn tawh lo mah se, suangtuahna leh tawnmang ramah chuan i kalsan tak Zofate hian kan lo tawng leh thin ang chea, i hlim hmel hnuhnawm tak kha kan lo hlimpui leh thin dawn nia. Mahse, nang i awm ta lo erawh na kan ti a, hriatthim har kan ti a ni. Zuam lo chungin he thu hi kan sawi a ngai ta si.....Mangtha Kaka.