Wednesday, July 15, 2009

Hringnun July 2009 - Nupa inthen vanga buaina

– Hringnun Network Service

Hman deuh tawh khan; India mi, USA-a awm, sofware engineer, Murti Sonti chu a nupui then tak chuan amah enkawlna sum leh pai pe turin Delhi High Court-ah a khing a, court chuan a khinna thu chu thu tlingah ngaiin, Murti Sonti chu court chuan thiamthu sawi turin a ti ta a.
He mite nupa hi Kristian dana inneiin, hetianga an inneih hnu ni hnih lekah, Hindu danin Hindu Temple-ah an innei nawn leh a. An inremsiamna dan hi a thuah hnih hle a ni.
An inchhar dan pawh; hmai chhana inhmua induh leh, inrim vang pawh an ni lo. An inrim leh inhel chhung pawh hi a rei lo hle bawk. Phone hmanga inbe pawpin; hmangaihna biahthu ‘D’ an inhlan tawn thina, chu mai pawh ni lovin, E-Mail hmangte pawhin an inbe thin bawk. An intawn dan hi a tunlai hle a, a tak rama zuan luh pawh an harsat vak lo ni awm tak a ni.
Induh leh ngaina taka innei nia lang si chu, an nghahhlelh ber hun ni awm tak, an inneih zan atang chuan thil a buai tan ta der mai a. A pasal Murti Soni hian a nupui hnenah hian, Hindu dana monu thil chhawm atan pawisa fai, cheng nuaisawm leh bengbeh, thi leh ngun tih ang chi lunghlu ngata siam, a man pawh namai lo tak a dil ta tlat mai a. Chu chu an buaina bul tanna pakhat chu a ni ta phawt a.
Indira Soni lah chuan; chutiang zat zat chutiang zat zat chu a neih mai loh thu sawiin, a pa lah sawrkar hnathawk pension a ni tawhin, innei tura USA-a kal nan pawisa tam tham tak an khawh ral thute pawh a sawi lang a. Indira hi lehkha thiam a nih avangin, an inneih hma hian hna tha tak a nei sa tawh a. Mahse, chu a hna pawh chu bansanin, a pasal awmna hmunah hian a kal a ni.
Hetia a thil ngiat a nupuiin a pek theih si lohvah chuan, Murti Soni chuan a nupui chu thenah a vau ta a. Tihngaihna dang awm ta hek lo, Indira pa, P.V. Rao chuan a fanu chu India rama hruai kir leh turin thlawhna ticket a ngaihven ta a.
Chutianga an khawsak tak hnu chuan, Murti Soni chhungte chuan Indira chuan lehkha phek, thil inziak eng mah pawh awm lo, eng atan nge hman a nih dawn pawh hriat hauh loh; phek ngaa hming a sign duh dawn chuan, a pasalte inah a awm thei ang tih an tiam hnuah chuan Indira chuan lehkha phek, til inziak sa pawh awm miah lovah chuan a hming chu a ziak ta a.
Indira pa, P.V. Rao pawh chuan ngaihtha takin a fanu chu a hawsan ta a. P.V. Rao chuan hawsan theia a fanu awm ta chu engkim a kal tluang ve mai ang tih beiseina sang tak pawh a nei a. Hetia P.V. Rao’an USA a chhuahsan hnu erawh hi chuan, a beisei ang erawh chuan thil a kal ta hauh lo mai.
Kar pawh awm hman hauh lo hian, Indira chu a pasala chhungte chuan cheksawlhin an tiduhdah zui ta mial mial mai a. A tan chuan chu In chu chen ve reng ngamna chi niin a lang ta lo. A aiawha ding dan hremi chuan Indira dinhmun khawngaihthlak tak chi tihfel dan ngaihtuahin, India ramah a hawtir ta a. Chutiang chuan, hemite pahnih hi inneih an awlsam ang bawkin, inthen pawh an awlsam hle mai.
Tichuan, Indira hi lehkha thiam a nih avangin, a thiam sa zir belh leh a duh a, a dinhmun a khawlhkham laklawh tawh avangin, a pasal then tak hnenah chuan enkawlna a dil ta a. A dil zat hi, intihhmingchhiat man, cheng nuai sawm nga, inenkawlna atan, thlatin cheng singnga a ni riap mai.
A chunga kan sawi ang hian, tunlaiin awlsam taka inneia, awlsam taka inthen leh hi thalaite zingah kan tam ta em em mai a. Nupa karah fate an lo awm tawh ngat phei chuan nupa inthenna hian nghawng nasa tak neiin, chhungkaw keh chhiatna hian buaina tam tak thlen a. Fahrah leh naupang enkawltu mu mal neih loh vangin sualna kawng zawh tam tak a punlun phah thei thin a ni.
A hmalama kan sawi nupate buaina hi sum lam duhamna vanga buai an ni deuh ber a. Anni anga buaina nei nupa tam tak pawh an awm ve ngei ang. A tlang pui thuin, nupa inthenna chhan hi, nu emaw, pain emaw kawppui dang neih vang te, chhungleh khatte nena inhmuh thiam loh vang te a ni tlangpui a. Tuk khat inhmuh thiam loh mai avanga inthen ta mai te pawh sawi tur a tam awm e. Tin, mize inang lo lutuk leh chhungkaw khawsak inang lo lutuk avanga rei tak innei thei lote pawh sawi tur tam tak an awm bawk ang.
Kan thuipui bakah, kan hriatna tihzau belh nan entir nan thil dang i lo zep lawk i la. Zir miten an zir chianna; a lema kan entir ang hian, nupa, kum 5-9 chhung innei te zingah nupa inthenna hi a tam ber a, kum 25-29 chhung innei tawh te zingah inthenna hi a tlem ber ve thung
Nupui pasal inneiha, chhungkaw din hi thil namai a ni lo va. Ngaihtuah tur tam tak leh, harsatna tam tak tawrh tur a awm tih hre lem lo; hmel induh vanga innei ringawta, harsatna a lo thlen changa tuar chhuak leh peih si lova inthen te pawh tam tak an awm bawk thin.
Mipa leh hmeichhe inkawp chuan chhungkua an din thin a, chu mite chuan fanu/fapa an lo nei ta thin a. Hetiangah hian, hmeichhia emaw, mipa dinhmun emaw a chhiatin, chu mite chu chhungkuaa mi an nih ve ve vangin, a tuartu chu chhungkua an ni thin.
Hetianga nupa inthenna leh, chhungkaw keh darhna a lo awm hian; thil hrang hrangah buaina a lo thleng thin a. Bungraw inchuhna te, fanau enkawlna chungchangah te leh, thil dang dangahte kan buai luai luai thin a. Hetianga buaina a lo chhuah hian a chinfelna tur hmun court-a kal mai hi a fel thin.
Hnam tin hian nun dan phung leh tih dan phung kan nei deuh vek a. Hetianga nupa chungchanga buaina a lo chhuah hian, hmeichhe lam dinhmun hi a chau duh hle.
Entir nan, Mizo hnam danah - Nupa tuak khatin, theih tawp chhuahin in leh lo din turin theih tawp chhuahin tha an tawh dun thin a. Hetianga in leh lo din hnua mipa zawk a lo thih pal hian, a hmeichhia zawk hian ro a khawm nghal tawp thei lo va, ro chu fate hminga daha, fate enkawltu nihna chu nu tana rokhawm theihna awm chhun a ni a, hei baka sang hi Mizo hnam danah nu tan a awm lo a ni. Nupaa pawisa khawl khawm sa; pa hminga dah a nih phei chuan, cout remtihna chauh lo chuan pawisa hi lak chhuah phal a ni lo. Hetiang buaina laka invenna tha ber chu, pasalte dam laia thurochhiah siamtir hi a ni. Chutah pawh chuan, thurochhiah hi a siam dan tur dik taka siam a nih loh chuan, court-ah nemngheh theih a ni lo. Thurochhiah siam dawn chuan, mi rintlak tak pahnih velin hming an ziah hnan tur a ni a, an hming ziak lai pawh an inhmu tawn vek tur a ni. Thurochhiah hi upat hunah chauh siam tur a ni lo va, eng hunah pawh a chhe ber tawk thei kan nih avangin, a hma lama dah hi a tha ber.
Tin, nu nau pawm chunga inthenin; mipa lamin nausen, hnute hne lai lak luihsak ching an awm thina, hei hi nu tan a lungchhiat thlak thei hle. Hei hi dan kalh tlat a ni. Nausen kum thum an tlin hma chuan nu hnen atanga lak hran/lak luih theih a ni lo. Kum thum an tlin hnu pawhin, naupang chu a awm duhna hmun thlantir tur a ni. Hetiang thil a lo thlen hian, mi thenkat chu dan hriat loh vangin nausen inlak luihsak a awmin, an sepui ruah tawrh tlawk tlawk thin. A tul huna min pui turin court leh police-te pawh an awm tih hriat a tha.
Tin, naupang têa pasal nei; fa pawh nei hial tawh, pasalte sûn a awm theih. Chung pasal sunte chuan; pasal dang an neih leh duhin, hmeichhe fa chu a pasala chhungten an laksak ngawt thei lo. Naupang khan a duhna zawk zawk thlangin, a nu hnenah pawh a awm thei a ni.
Hemi bakah hian, nupa inthen, nu zawkin fanuau enkawla tul zawk tate pawh a awm theih a. Hetianga nu zawk, sum lama harsa taka fanau enkawl ta zawkte hian, an fate tan dan tha deuh a awm tih kan hriat pawh a tha. Fate lehkha zirna leh enkawlna tur, kum 18 an tlin hma zawng atan pasal then tawhte hnen atang khan pawisa a dil theih a, hei hi mi tam tak chuan kan hre lo pawh a ni mai thei. Nupa inthen vang kher ni lo, khawlai fa (sâwn) te tan a dil theih vek a ni.
Hetianga nupa inthenna a lo awm hian, hriat phak bak leh beisei bakin buaina lian tak tak a awm thei thin a. Mizo zingah chauh pawh ni lo, hnam dang zingah pawh buaina hi chi hrang hrang a tam mai. Hetiang hunah hian hmeichhiate humhalhna dan tha tak a awm tih hriain, dan hremite rawih vat thin tur a ni.

No comments:

Post a Comment