Wednesday, July 15, 2009

Hringnun July 2009 - Sawrkar hnathawkte tana tih loh tur

– Hringnun Network Service

Thuhma :
Mizoramah hian, Mizo mipuite hian hna nei leh hna thawka kan ngaihte hi tute nge ti ta ila; Sawrkar hna thawkte hi kan ti ngei ang. Hetianga sawrkar hna thawkte kan hmuh dan pawh hi a sanga, khawtlang leh kohhran pawh kan en dan hi a sang hle ti ila kan tisual tam pui kher lo vang.
Chutiangin, Miin lehkha a zira, thiamna sang tak a lo nei ta a. Zirna lama thiamna sang tak a lo neih nuah chuan, hnathawh a lo duh a, chumi hunah chuan sawrkar hna a hmuh loh chuan, hna nei lo kan ti ta mai thin. Mizote rilruah hian sawrkar hna thawkte kan ngaihsanna hi chu a la zual zel dawn niin a lang. MA, M.Com., Engineer hna hmu lo leh chuang tam tak kan nei ta tun mai.
Dan leh Sawrkar hnathawkte :
Hetiang an din hmun kan nih lai hian, Mizoram sawrkar hian hna thawktu a ngah em em a. Kan ram Budget pawh a hmang tam bertu chu sawrkar hna thawktute an ni. Hetiang ang dinhmun kan nih lai hian, dan leh dunin sawrkar hna thawkte a phut leh a duhte hi ngaihtuah lem lo leh, palzam tam tak a awm theih a (Hriat ve mai mai atan- Vaiho khu sawrkar hna an hmuh veleh, conduct rules hi an lei nghal vat thin an ti. Dan hi kan inngaih pawimawh hleih awm hle mai). Chung dan leh dunte chu a tlang pui i lo en lawk ila:
1. Awm dan mawi lo taka khawsak loh tur.
2. Hnathawhna kawnga a pehhel zawng leh, a khawtlai zawnga khawsak loh tur.
3. Chhuanlam eng emaw hmangin hna tihkhawtlai loh tur.
4. Service chungchanga a huhova sawrkara lehkha hmanga lungawi lohna thehluh ching lo va; a tul chuan, mahni mi mal hminga tih tur, a huhova tih loh tur.
5. Office chhungah emaw, a chhehvelah emaw lehkha den loh tur, infiamna hmun nei hran chi a nih loh chuan.
6. A bika hun siamte a nih loh chuan, office-ah in chhunga infiamna eng mah tih loh tur; infiamna hmun nei hrang office pawh ni se.
7. Hnain a mamawh a nih lohva, mahni aia lal zawk hena mawhphurhna pumpelh zawnga thu sihhmuh hmasaa awlthawn tum loh tur.
8. Sawrkar hnathawk nihna hmang tangkaia private company/mimal hnuaiah mahni chhungkhat laina tana hna hmuhsak tum loh tur.
9. Company/firm-ah mahni chhungkhat lainate thawk an awm chuan chutiang hna pek kawnga duhsakna lantir loh tur.
10. Political party/organisation eng chi-ah mah tel ve loh tur.
11. Hmeichhia, sawrkar hnathawk dangte zahawmna tihbawrhbansak loh tur.
12. In chhung sekrek khawihtu atan naupang kum 14 aia nuapang chhawr loh tur.
Heng bakah hian:
Sawrkar hnathawk tu mahin a hna kalsan emaw, hamthatna dang a hmuh theihna tur emaw, sawrkar hnathawkte chenna in luah tur a hmuh hma theihna tur atan, politician tanpuina a zawn leh neih phal a ni lo. Entirnan- Promotion tura sawipui turin politician-te thu neihna hmanga office dawrtirte, quaters luah tur chan loh hlauh vang emaw, chan hma duh vanga politician-te rawih hi phal loh a ni.
Hetiang ti an awm chuan; a tirah sawrkar hnathawk, chutiang titu chu lehkha pein a tih dan dik lohna chu hriattir tur a ni a, a tih nawn leh chuan, a thiltih dik loh vanga vauna lehkha pek leh tur a ni. A vawi thumna atana a la tih leh fo chuan, a chungah action lain a hnathawh that leh that loh chhinchhiahna buah a thiltih dik lohna chu ziah lan tawh tur a ni.
Hemi bakah hian, sawrkar hnathawk tana a chhungte hminga kaisan dilna emaw, hnathawhna hmun sawn dilna emaw ang chi lehkha a awm a nih chuan, office lam chuan lo ngaih pawimawhsak loh tur a ni. Sawrkar hnathawk an sawipui leh dilsak bera kha a thi emaw, chutiang tithei lo khawpa ramtuileilo emawte a nih ngawt si loh chuan.
Zu leh ruihtheih chi dang chungchang :
Sawrkar hnathawk reng reng chuan zu leh drugs chungchangah heng dante hi a bawhchhe tur a ni lo.
1. Sawrkarin chutiang tih phalna emaw, phal lohna dan emaw, dan a hman lai chu zawm ngei tur a ni.
2. sawrkar hnathawh (duty) laiin zu/drugs ruiin a awm tur a ni lo.
3. Ruihtheih thil zu/drugs te ruih vangin a sawrkar hnathawh chu a tibuai tur a ni lo.
4. Vantlang hmunah zu ruiin a khawsa tur a ni lo.
5. Puipunna hmunah zu rui chungin a awm tur a ni lo.
6. Zu drugs reng reng a lova luak chhuakin a ruih phahin a ei/in tur a ni lo.
7. Zu hi sawrkar hnathawkte hlimhlawp siamna (picnic) official party) reng rengah in lo turin a insum thei tur a ni.
Hengte hi a tlangpui lehlangsar zual mai a ni a, hei lo pawh hi thil dang tam tak sawrkar hnathawkin a tih loh tur a la awmin, a tih tur lam pawh sawi tham fe a la awm bawk.
Hengte hi bawhchhiat a nih chuan, a bawhchhetu sawrkar hnathawk khan a tawrh phah thei a ni. Sawrkar hnathawkte tana tih tur leh tih loh tur tam tak hi; inphuarna, thaw ipikthlak tak tihna a ni lo va. Sawrkar leh a hnuaia thawkte zahawmna vawn himna tur atana tih a ni zawk tih hriat reng chi a ni. Tlai tin office bâng rui haw chhur chhur thinte ngaihtuahin, sawrkar tana thawktu tia vuah tlak loh hi kan tam thei viau dawnin a lang.
Chhui zauna:
A hmaa kan sawi tawh angin, Mizoramah hian sawrkar hnathawh hi kan tum pui ber leh kan ngaihsan ber a ni hial awm e. Kan rama sawrkar hnathawk tam berte hi, kohhran leh khawtlang, tlawmngai pawla inhmang tam tak kan awm ngei ang tih a rin theih a. Heng kohhran leh khawtlanga inhmang tak takte hian, kan hna hi kan ngai pawimawh tawk em? Kohhran leh vantlang pawl behchhana, chawlh la si lo va office hna thawh tur lakah pelhe leh, hna kalsan zin lutukte hi thil tih chi a ni lo. Kohhran leh khawtlanga inhmang takte hi chu mahni hna thawha rinawm tak an ni tur a ni a, mi entawn leh a tha lama hmahruaitu nih hi an mawhphurhna lian tak ni zawk awm a ni a. Kohhran leh khawtlang pawl chhuanlama office chhuahsan zing tak te hi a tam zawk an ni thei mai ang em?
A dika dik chuan, sawkarin a hnathawkte enkawlna tura dan a zam te, a nihna tur ang taka mahni puten an lek kawh hi chuan; mahni pute kan rel phar lo chauh va, a nihna dan tur ang taka dan lek kawhtu kan pute chu mi sual takah kan chhuaha, kan ngei rawn luai luai a ni ta deuh ber mai lo maw?
Hetianga dan hnuaia a nihna tur ang taka kun peih lova, a sawisel leh a phunnawi pawla tana, office tan hun hnu tlai taka kal leh, ban hun aia hmaa chhuah fo mai hi kristiante tih tur a ni em? Dan zawm tha peih lo leh ngai pawimawh lo kristiante hi sawrkar hna thawk tlak kan ni em tihte hi sawi tham fe a awm ngei ang.
Tin, Office-ah mahni pute kan nelin kan pawh em em thin. Hei hi hnathawhhona atan pawha thil tha tak a ni thei. Lehlamah chuan, kan pute kan nel lutuka, office inenkawlna atana pute zahawmnate pawh tinep thei hial khawpin kan nel a. Hei hi thil tha lo tak a ni bawk.

No comments:

Post a Comment